Święci, ich atrybuty i patronat

ATRYBUTY WSPÓLNE:

palma – męczennicy

zwój – prorocy Starego Testamentu

berło – książęta i królowie

tiara – papierze

czaszka – asceci i pokutnicy

skrzydła – anioł

pióro do pisania– Ewangeliści, pisarze chrześcijańscy i Ojcowie Kościoła

kielich – księża

pastorał – biskupi i opaci

księga – święci ogólnie

makieta kościoła – fundator lub założyciel kościołów lub klasztorów

mitra/infuła – biskupi

lilia – dziewice

ATRYBUTY INDYWIDUALNE:

św. Małgorzata – smok – patronka dziewic, kobiet w ciąży i rodzących

św. Barbara – kielich, hostia, wierza – patronka dobrej śmierci i górników

św. Cecylia – instrumęty muzyczne – patronka muzyki

św. Bartłomiej – nóż, skóra – patron rzemieślników, rzeźników i garbarzy

św. Dominik – księga, szaty dominikańskie, pies z pochodnimą w pysku – patron dzieci i młodzieży, ministrantów, oraz małżeństw starających się o potomstwo

św. Franciszek – stygmaty, czaszka – patron przyrody, ekologów, zwierząt

św. Hieronim – księgi, lew, czaszka – patron archeologów, archiwistów i biblistów

św. Jan Chrzciciel – smukły krzyż, owieczka, ubrany w skórę wielbłąda – patron wielu państw, miast, archidiecezji i zakonów

św. Agnieszka – owieczka – patronka ogrodników, młodych par, ofiar gwałtu

św. Jerzy – koń, smok, włucznia – patron wielu państw, miast i archidiecezji

św. Katarzyna Aleksandryjska – koło – patronka Zakonu Katarzynek oraz wielu uniwersytetów

św. Mikołaj – księga, szaty biskupie, trzy złote kule na księdze – patron Rosji i pojednania Wschodu z Zachodem

św. Maria Magdalena – puszka, świeca, czaszka – patronka zakonów kobiecych i kobiet

św. Marcin – przedst. jako rzołniez rzymski lub dzieląc się płaszczem z żebrakiem – patron Francji i żebraków

św. Łukasz Ewangelista – malujący Maryję, paleta malarska, wół – patron Hiszpanii, chirurgów, malarzy, rzeźbiarzy, grafików

św. Marek Ewangelista – uskrzydlony lew, księga, drzewo figowe – patron Wenecji i pisarzy

św. Mateusz Ewangelista – anioł, księga, pióro – patron alkoholików, księgowych i straży granicznej

św. Jan Ewangelista – orzeł, kielich zatrutego wina z wężem – patron zawodów związanych z pisaniem i przepisywaniem

Z prawej strony wymieniony już wcześniej
św. Jan Chrzciciel

św. Paweł – miecz, księga – patron misjonarzy i głoszenia ewangelii

św. Piotr – klucze, sieć rybacka, odwrócony krzyż łaciński – patron papieży, rybaków, żniwiarzy

św. Agata – odcięte piersi na tacy – patronka zawodów związanych z ogniem i pielegniarek

św. Sebastian – przedst. przekłuty strzałami – patron inwalidów wojennych

Dzieło to zostalo podzielone na pół przez spadkobierców. Obecnie obie części znajdują się w Muzeum Prado w Hiszpanii.

św. Jakub – muszla, kij pielgrzyma, peleryna podróżnika – patron pielgrzymów

św. Tomasz – przedst. gdy wkłada dłoń w ranę Jezusa – patron inżynierów i architektów

św. Weronika – przedst. gdy ociera twarz Jezusowi, chusta – patronka fotografów, szwaczek, gospodyn parafialnych

św. Wojciech – wiosła, mitra ( – wysokie liturgiczne nakrycie głowy i znak godności chrześcijańskich dostojników kościelnych ) – patron Polski, Czech, Wegier i wielu archidiecezji

św. Florian – naczynie z wodą, strój rzymskiego oficera – patron strażaków

św. Eustachy – jeleń z krucyfiksem między porożem – patron myśliwych i leśników

św. Dionizy – odcięta głowa trzymana w rękach – patron Francji i cierpiacych na bóle głowy

św. Łucja – oczy na tacy – patronka
ociemniałych i proszących o pomoc w chorobach oczu

Pomimo tego, że św. Łucja wydłubała sobie oczy na obrazach przedstawiana jest ze swoimi oczami i z oczami na tacy.

św. Wawrzyniec – krata paleniskowa ( ruszt ) – patron Norymbergii i ratowników GOPR

św. Maria z Nazaretu – Dzieciątko Jezus, fontanna, róża, lilia, jednorożec – patronka matek i mądrości

św. Józef z Nazaretu – lilia, młotek, hebel, Dzieciątko Jezus – patron ojców i cieśli

św. Szczepan – kamienie – patron kamieniarzy

św. Klara – monstrancja, krucyfiks, lilia – patronka Asyżu, Klarysek i Kapucynek

św. Andrzej – krzyż św. Andrzeja ( w kształcie X ), księga, ryba, sieć – patron wielu państw, małżeństw, podróżujących i rybaków

św. Wolfgang z Ratyzbony – księga, topór, pastorał, model kościoła, diabeł, siekiera – patron pasterzy, niewinnych więźniów i drwali

Dzieła, jakiego artysty pojawiają sie kilkukrotnie? Jeśli wiesz napisz w komentarzu. Mała podpowiedź, tworzy w okresie manieryzmu…. 😉

Techniki graficzne

Drzeworyt– jest to technika graficzna wypukła. Polega na wykonaniu rysunku na kawałku drewna, wyżłobieniu tła wokół rysunku a następnie pokryciu farbą części wypukłych i odbiciu ich na papierze.

Miedzioryt– jest to technika graficzna druku wklęsłego. Polega na wyżłobieniu rysunku na płycie miedzianej, wypełnieniu go farbą i odbiciu na papierze.

Akwaforyt/Kwasoryt- jest to technika graficzna wklęsła. Do jej wykonania potrzebny jest kwas, rysunek wykonuje się igłą grawerską na płycie metalowej pokrytej werniksem. Po wykonaniu rysunku płytę poddaje się trawieniu czyli działaniu kwasów, w tym czasie kwas trawi miejsca wcześniej zdrapane igłą. Grubość i głębokość kreski zależy od czasu trawienia. Po oczyszczeniu płyty z werniksu w wytrawione miejsca wciara się farbę. Na płytkę kładzie się papaier i przepuszcza przez prasę drukarską. Mistrzem tej techniki był Rembrandt.

Akwatinta– jest to technika graficzna druku wklęsłego. Polega na kilkukrotnym trawieniu kwasem kompozycji, wykonanej na pokrytej pyłkiem żywicznym i alkoholem płycie miedzianej. Następnie wytrawione miejsca wypełniane są farbą i odbijane na papierze. Technika ta daje efekt rysunku lawowanego- rozmytego.

Litografia– jest to technika druku płaskiego. Polega na wykonaniu rysunku tłustą kredką, farbą lub tuszem na kamieniu litograficznym, który zakwasza się roztworem kwasu azotowego z gumą arabską i powleka farbą drukarską. Odbitkę wykonuje się na papierze pod prasą. Przy litografii wielobarwnej dla każdej barwy używa się innej płyty.

Techniki malarskie

Akwarela– technika ta polega na malowaniu rozcieńczonymi w wodzie pigmentami na porowatym papierze. Obrazy wykonane tą techniką mają zazwyczj pastelową kolorystykę. Jest to technika trudna, ponieważ nie można w niej wykonywać poprawek. Akwarela jest farbą niekryjącą.

Enkaustyka– była popularna głównie w Starożytności. W tej technice spoiwo farb stanowi wosk pszczeli. Farby nakładano rozgrzanymi szpachlami a po zastygnięciu polerowano. Jest to technika bardzo pracochłonna i trudna, ale trwała z wyjątkiem działania wysokich temperatur.

Fresk/Al fresco– jest to technika malarstwa naściennego polegająca na malowaniu farbami na mokrym tynku, jest trwała, lecz pod wpływem światła blaknie.

Gwasz– jest to farba wodna z domieszką kredy lub bieli ołowiowej czy cynkowej. Jako spoiwo używana jest guma arabska. Gwasz jest farbą kryjącą. W tej technice można dokonywać retuszy.

Akryl– jest to technika malarska wynaleziona w XX wieku. Akryl występuje pod postacią zawiesiny lub sprayu. Ma podobne właściwości do farb olejnych, choć trudniej jest nim uzyskać fakturę, ale można nim łatwo wymodelować postacie lub przedmioty.

Malarstwo olejne– technika ta została spopularyzowana w okresie Nowożytności. Podobraziem dla malarstwa olejnego może być zagruntowane płutno lub zagruntowana deska. W skład tych farb wchodzą odpowiednie pigmenty a spoiwem jest olej lniany. Farby olejne są farbami kryjącymi, schną bardzo długo co pozwala na dokonywanie retuszy, można nimi uzyskać laserunki i impasty.

Tempera– technika ta popularna jest w okresie Średniowiecza. Obraz tworzony jest na płutnie lub desce. Tempery posiadają organiczne spoiwo. W okresie średniowiecza spoiwem było jajko kurze.

Sgraffito– szczególnie popularna w okresie renesansu technika dekoracyjna malarstwa ściennego. Polega na nałożeniu na siebie przynajmniej dwóch warstw różnokolorowego tynku a następnie zdrapaniu zewnętrznej warstwy w pożądanych miejscach. Jest to technika bardzo trwała, lecz trudna.

Witraż– to kompozycje ułożone z wielobarwnego szkła, obramowanego ołowianymi ramkami. Witraze stanowiły wypwłnienia okien. Technika ta była szczególnie popularna w okresie Gotyku.

Mozaika– to technika szczególnie popularna w Bizancjum. Polega na układaniu kompozycji z sześciennych kostek (mogą one być wykonane z kamienia, szkła lub ceramiki) na surowej zaprawie. Mozaiki najczęściej wykonywano na ścianach lub posadzkach. Technika ta jest trudna lecz trwała.

Dziedziny sztuk plastycznych

 rzeźba– jej dzieła są trójwymiarowe. Dzieło rzeźbiarskie może powstać m.in. w procesie kucia, odlewania. Stosowane są różne materiały np. kamień, metal, drewno itp. Rzeźba dzieli się na pełną i płaskorzeźbę. Ze względu na treść i funkcje dzielimy ją na wotyną, kulturową, portretową, ogrodową, nagrobną i architektoniczną.

grafika– posługuje się głównie linią i kreską. Jej podstawową cechą jest powtarzalność tzn. można wykonać dużą liczbę odbitek.Rysunek wykonuje się na powierzchni drewnianej lub metalowej. Odpowiednie części są żłobione, płytkę pokrywa się farba drukarską, następnie wykonuje się odbitki pod prasą drukarską na papierze lub tkaninie.

rzemiosło artystyczne (sztuka użytkowa)– dziedzina sztuki obejmująca niemechaniczną wytwórczość przedmiotów użytkowych, posiadających wartość artystyczną np. tkactwo, jubilerstwo, ceramika, meblarstwo.

malarstwo– posługuje się linią i plamą barwną. Wyróżniamy malarstwo monumentalne- związane z architekturą, dekoracyjne-sztalugowe, obrazy przenośne, miniaturowe-książkowe. Wmalarstwie stosowane są różne techniki np. olej, tempera, akryl, akwarela.

rysunek– jego istotą jest posługiwanie się linią na płaszczyźnie. Może być wykonany kredką, ołówkiem, tuszem itp. Może istnieć pod postacią szkicu, studium, projektu lub samoistnego dzieła sztuki.

urbanistyka– umiejętność budowy miast i kierowania ich rozwojem. W procesie planowania budowy lub rozbudowy miast wyróżnia się procesy kształtowania miejsc pracy, wypoczynku, komunikacji i usług.

architektura– sztuka i umiejętność projektowania budowli. Formy architektoniczne maja służyć zaspokajaniu materialnych i duchowych potrzeb człowieka.

projektowanie i aranżacja ogrodów– sztuka ogrodów.Umiejętność zakładania i formowania ogrodów za pomocą elemetów przyrody i architektury. Ogrody kształtowane były pod wpływem prądów religijnych, artystycznych i filozoficznych.

wzornictwo przemysłowe– dziedzina sztuki, której wytwory powstają w wyniku produkcji mechanicznej, ale na podstawie projektów wykonanych przez artystów, plastyków, są to przedmioty użytku codziennego np. filiżanki, sztućce, wazony itp.

Sztuka Kreteńska/ Minojska

Sztukę świata Egejskiego dzielimy na sztukę Mykeńską i Kreteńską, zwaną również sztuką Minojską- od legendarnego władcy Minosa. Kreta była Grecką wyspą, natomiast Mykeny to miasto w północno- wschodniej części Peloponezu (półwysep Grecki). Sztuka Mykeńska opisana jest w następnym wpisie. 🙂

Cechy sztuki kreteńskiej:

• lekka, wytworna architektura
• pomieszczenia o wysokim komforcie, z łazienkami i przestrzennymi tarasami
• elegancja
• dobry smak
• wyrafinowanie

ARCHITEKTURA

PAŁAC KRÓLEWSKI W KNOSSOS (Kreta)

Budowla ta wybudowana została około 2000-1400 roku p.n.e. Obszerne ruiny pałacu zostały odkryte w 1899r. podczas prac wykopaliskowych brytyjskiego archeologa Sir Arthura Johna Evansa. Pałac pokrywał powierzchnię ok. 3 hektarów. Z pałacem wiąże się mit o Minotaurze, w którym to król Minos kazał zbudować labirynt dla groźnego i złowieszczego Minotaura. Według mitologii labirynt ten miał się znajdować właśnie pod pałacem w Knossos. Potwora miał zabić Tezeusz, zakochała się w nim Ariadna córka króla Minosa i zanim Tezeusz wszedł do labiryntu Ariadna dała mi kłębek nici, aby nie zabłądził w labiryncie. Tezeusz zabił Minotaura i dzięki nici Ariadny szczęśliwie udało się mu opuścić zawiłe korytarze labiryntu.

PLAN

1

Cechy planu:

• nieregularność
• asymetryczność
• wielokondygnacyjność
• skomplikowany

Graficzna rekonstrukcja budowli

2

Pałace wznoszone były z kamienia, który łączono zaprawą. Występują dachy płaskie i liczne dziedzińce. Budowla posiadała także kanalizacje. Podobno w pałacu znajdowało się ok. 1300 pomieszczeń. Wnętrza zdobione były freskami. Pałace kreteńskie nie pełniły funkcji obronnych i nie posiadały fortyfikacji.

Zachowane ruiny Pałacu w Knossos

3

4

Tutaj widoczne są charakterystyczne dla sztuki tego okresu
kolumny kreteńskie.
5

MALARSTWO

Malarstwo tamtych czasów wiąże się z dekoracją ścian i podług w pałacach Kreteńskich. Większość malowideł, które możemy dzisiaj oglądać to niewielkie fragmenty zachowane w najlepszym stanie i poddane rekonstrukcji. Artyści Kreteńscy byli znakomitymi obserwatorami przyrody i częściej potrafili odejść od schematów kompozycyjnych, które dominowały w malarstwie Egipskim. Wszystkie przedstawione niżej dziełka zostały wykonane w technice al fresco polegającej na malowaniu na mokrym tynku.

Cechy malarstwa Kreteńskiego:

• płaskie, sylwetowe ujęcia postaci
• naleciałości sztuki Egipskiej ( przez wymiany handlowe )
• swobodniejsze niż Egipskie
• obserwacja natury
• obecność konturu

Przykłady malarstwa Kreteńskiego

SALA TRONOWA PAŁACU KNOSSOS

17

MAŁA PARYŻANKA (z Pałacu w Knossos)

6

Malowidło swoją nazwę zawdzięcza niezwykłemu wdzięku i elegancji ukazanej kobiety. Postać przedstawiona jest z profilu. Obwiedziona jest grubym czarnym konturem, który podkreśla kształt nosa i wydatnie umalowane usta. Czarna kreską zostały tez obwiedzione oczy, co ukazuje kanon ówczesnej mody. Malowidło przedstawia również fragment bogato zdobionej sukni. Niestety dzieło to zachowało się fragmentarycznie i możemy sobie jedynie wyobrażać jak piękne było w czasach swej świetności.

AKROBACI (z Pałacu w Knossos)

7

NIEBIESKIE MAŁPY Z AKROTIRI

8

KSIĄŻĘ WŚRÓD LILII (z Pałacu w Knossos)

9

DELFINY (z Pałacu w Knossos)

10

11

CERAMIKA

Kreteńczycy zajmowali się również ceramiką. Motywy zdobnicze czerpali zazwyczaj z fauny i flory morskiej, warto podkreślić dokładność obserwacji natury. Często wytwarzano rytony- rytualne naczynia kultowe, pito z nich wino podczas rytuałów. Popularne były też wazy, które służyły do przechowywania oliwy lub wina.

Przykłady ceramiki Kreteńskiej:

WAZA Z OŚMIORNICĄ

12

WAZA KRETEŃSKA Z DEKORACJĄ ROŚLINNĄ

13

RYTON W KSZTAŁCIE GŁOWY BYKA (Knossos)

14

RZEŹBA

Na krecie nie występowała rzeźba monumentalna. Owocem rzeźby Kreteńskiej są niewielkie figurki zwane ” kapłankami z wężami”. Te niewielkich rozmiarów rzeźby ukazują postacie kobiece w dworskich strojach, które odsłaniały piersi. Dzisiaj może nas to dziwić, ale to była po prostu ichnia moda. Figurki te wykonywane były z gliny, fajansu lub kości słoniowej.

KAPŁANKA Z WĘŻAMI (mogły przybierać różne pozy)

15

16

Źródła załączonych grafik i fotografii:1-http://www.histurion.pl/historia/starozytnosc/grecja/knossos.html 2- http://navtur.pl/place/show/1756,palac-w-knossos 3-https://www.krajoznawcy.info.pl/knossos-palac-i-labirynt-minotaura-33518 4-https://turystyka.wp.pl/grecja-spotkanie-z-historia-6043993382339201g/2 5-https://magazin.travelportal.cz/2015/02/19/palac-knossos-na-krete/ 6-https://sztukadlasztuki.tumblr.com/post/50339469494/ma%C5%82a-pary%C5%BCanka-malowid%C5%82o-z-pa%C5%82acu-kr%C3%B3lewskiego-w 7-https://www.khanacademy.org/humanities/ancient-art-civilizations/aegean-art1/minoan/a/bull-leaping-fresco-from-the-palace-of-knossos 8-https://kopalniawiedzy.pl/Grecja-epoka-brazu-Indie-malpa-Santorini-Akrotiri,31370 9-https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Plik:Knossos_frise2.JPG 10-http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-z-knossos-na-krecie.html 11-https://pixabay.com/pl/photos/fresk-delfiny-pa%C5%82ac-w-knossos-111057/ 12-http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/kretenska-waza-z-osmiornica.html 13-https://sztukadlasztuki.tumblr.com/post/50340243930/waza-krete%C5%84ska-z-dekoracj%C4%85-ro%C5%9Blinn%C4%85 14-https://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Bullls-head_rhyton,_stone,_Knossos,_1600-1450_BC,_AMH,_145160.jpg 15-https://wyborcza.pl/51,75248,20948946.html?i=5 16-https://pl.pinterest.com/pin/720224165388135478/ 17-https://seeplaces.com/pl/wycieczki/grecja/kreta-chania/knossos-i-heraklion-z-chani/

Gatunki malarstwa

· Martwa natura– jej kompozycje składają się ze stosunkowo niewielkich, nieruchomych, najczęściej nieożywionych przedmiotów, dobranych ze względów kompozycyjno-estetycznych lub symbolicznych.

· Pejzaż– malarstwo krajobrazowe– przedstawiające krajobraz, widok natury lub otoczenia miejskiego. W zależności od przedstawionej rzeczywistości wyróżnia się pejzaż topograficzny – odzwierciedlający konkretny motyw i pejzaż fantastyczny – będący wytworem wyobraźni.

· Sztafaż– jest to pejzaż, na którym występują zwierzęta, postacie ludzkie oraz dodatkowe wątki lub motywy lecz stanowią one jedynie dopełnienie do pełnej formy pejzażu.

· Weduta– jest to przedstawienie krajobrazu miasta lub jego fragmentu. Inaczej pejzaż miejski.

· Marina– przedstawienie krajobrazu morskiego z łodziami, okrętami, widok portu, wybrzeża oraz sceny batalistyczne na morzu.

· Portret– przedstawienie określonej osoby lub grupy osób z oddaniem podobieństwa, proporcji i charakteru postaci.

Wyróżniamy kilka rodzai portretów:

pojedyńczy (jednopostaciowy) – gdy na obrazie ukazana jest jedna osoba.

zbiorowy (wielopostaciowy) – gdy na obrazie ukazana jest więcej niż jedna postać, np. rodzinna, małżeństwo, władca i jego dwór…

portret reprezentacyjny (oficjalny) – poważne, godne i dostojne ukazanie wysoko postawionej postaci np. króla, lub kardynała, prezydenta kraju. Postać na takim portrecie jast najczęściej ukazywana jest z atrybutami władzy w bogatym i elegandzkim stroju. Odmianą portretu oficjalnego jest portret konny.

karykatura – rodzaj portretu, w którym cechy charakterystyczne danej osoby są przerysowane i wyolbrzymione, zwykle w celach humorystycznych.

autoportret – gdy artysta  sam maluje swój portret.

· Malarstwo historyczne – gatunek malarski, ktorego tematem są wydarzenia historyczne związane z dziejami państw, narodów i wybitnych osobistości.

· Malarstwo sakralne– głównym tematem tego gatunku malarskiego są przedstawienia Boga Ojca, Trójcy Świętej i aniołów, epizodów ze Starego i Nowego Testamentu, scen z życia Matki Boskiej, wizerunków świętych i błogosławionych oraz wydarzenia z życia kościoła.

· Akt– nagie przedstawienie ciała ludzkiego, zazwyczaj wykonywane w oparciu o studium z żywego modela.

· Scena rodzajowa– jest to niepozowane ukazanie scen życia codziennego, pracy, zabawy, wypoczynku.

· Batalistyka, sceny batalistyczne– wojenne – są to przedstawienie scen bitewnych, pochodów wojennych, oblężeń i życia obozowego. Artysta specjalizujący się w tej tematyce zwany jest batalistą.

· Malarstwo mitologiczne– jest to przedstawienie malarskie o tematyce zaczerpniętej z mitologii, najczęściej greckiej i rzymskiej.

 

Rodzaje perspektyw

Perspektywa– w malarstwie jest to umiejętność ukazywania przedmiotów trójwymiarowych na płaszczyźnie, zachowując jednocześnie naturalne stosunki przestrzenne.

Linearna– zbieżna, centralna, boczna, ukośna, żabia- punkt widzenia położony nisko, ptasia- punkt widzenia położony wysoko. Istotą tej perspektywy jest rzutowanie wszystkich punktow przestrzeni na płaszczyznę, względem pewnego punktu zwanego środkiem perspektywy.

Przykłady :

Perspektywa zbieżna, centralna – Leonardo da Vinci – Ostatnia wieczerza, 1495–1498

Perspektywa zbieżna z lotu ptaka Władysław Podkowiński – Ulica Nowy Świat w Warszawie w dzień letni, 1982

Perspektywa zbieżna, żabia (nietypowa) Andrea Mantegna –
Camera degli Sposi, 1465-1474

Perspektywa zbieżna, ukośna – Edward Hopper, Przedział C, wagon 293, 1938

Perspektywa zbieżna, boczna – Vincent van Gogh – Nocna kawiarnia, 1888

Barwna– perspektywa ta wykorzystuje zjawisko optyczne , które polega na złudzeniu, iż kolory ciepłe zdają się być bliżej obserwatora, natomiast barwy chłodne wydaja się znajdować na dalszych planach, chociaż w rzeczywistości są oddalone tak samo.

Przykłady:

Pieter Bruegel – Upadek Ikara, 1558

Paul Cézanne – Góra świętej Wiktorii, 1898-1902

Powietrzna– w miarę oddalania się w kierunku horyzontu zwiększa się warstwa powietrza między obiektem a obserwującym. Wraz ze zwiększaniem się odległości tony i barwy bledną i stają się jaśniejsze, bardziej chłodne odcienie, a kształty przedmiotów stają się mniej wyraźne, zamglone.

Przykłady:

Caspar David Friedrich – Wędrowiec przed morzem mgły, 1818

William Turner – Statek niewolniczy, 1840

Odwrócona– polega na tym, że punkt zbiegu linii perspektywistycznych znajduje się przed płaszczyzną obrazu. Przedstawione obiekty rozszerzają się w miarę ich oddalenia od obserwatora. Perspektywa ta stosowana jest np. w pisaniu ikon.

Przykłady, głównie ikony:

św. Łukasz piszący ikonę Madonny

Andriej Rublow – Trójca Święta, początek XV wieku

Intencjonalna/ hieratyczna– najważniejsza postać znajdująca się na obrazie jest przedstawiona w skali większej niż otoczenie.

Przykłady:

Starożytny Egipt – Paleta Narmera, ok. 3000-2920 r. p.n.e.

Giotto di Bondone – Wypędzenie demonów z Arezzo( z cyklu Sceny z życia św. Franciszka) ok. 1295-1299

Kulisowa– formy znajdujące sie na obrazie zachodzą na siebie sprawiając wrażenie, że ta, która ukazana jest w całości znajduje się bliżej obserwatora a ta, która ukazana jest częściowo znajduje się dalej.

Przykłady:

Malowidła z jaskini Chauveta, Epoka Górnego Paleolitu

Malowidło naskalne przedstawiające konia, byka i rena z jaskini Lascaux, Epoka Górnego Paleolitu

Rzędowa– jest to najstarszy znany człowiekowi sposób oddawania głębi. Polega na tym, że elementy umieszczone wyżej są bardziej oddalone od obserwatora, natomiast te ukazane niżej znajdują się bliżej patrzącego.

Przykłady:

Sztuka Sumeryjska – Sztandar z Ur, 2600-2400 rok p.n.e.

Malowidła Egipskie, sztuka Starożytnego Egiptu

Pasowa– przedstawienia, w których postacie ukazane są w poziomych rzędach/pasach, pasy niższe ukazują to co jest blisko a te wyższe to co jest dalej.

Przykłady:

Żniwa – malowidło z grobowca Menny w Tebach, Sztuka Starożytnego Egiptu

Topograficzna– to przedstawienie krajobrazu z lotu ptaka np. ulica połączone z przedstawieniami obiektów widzisznych z boku/położonych np. drzewa. Obiekty rozmieszczone są na obrazie w sposób przypominający mapę.

Przykłady:

Malowidło Egipskie

Fot sztandar z Ur: https://www.britishmuseum.org/research/collection_online/collection_object_details/collection_image_gallery.aspx?partid=1&assetid=1546343001&objectid=368264

Funkcje sztuki

1.ESTETYCZNE – sztuka ma wywoływać emocje i przeżycia estetyczne w człowieku

2.POZAESTETYCZNE

· sakralna > świątynie, kościoły, katedry

·sepulkralna- grobowcowa > mastaby, piramidy, sarkofagi

· kompensacyjna- podnosząca na duchu > obrazy

·kommemoratywna- upamiętniajaca > pomniki, posągi

·moralizatorska- umoralniająca > malarstwo średniowieczne

·użytkowa > rzemiosło artystyczne

·obronna > twierdze, zamki

·mieszkalna > rezydencje

·reprezentatywna > pałace, rezydencje

·propagandowa > plakat

·magiczna > malowidła w jaskiniach, maski

·ilustracyjna > ilustracje w książkach